Η Κομοτηνή, η πρωτεύουσα της Θράκης, είναι έδρα της διοικητικής περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης καθώς και της διευρυμένης νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Ροδόπης - Έβρου. Αποτελεί σπουδαίο εμπορικό και διοικητικό κέντρο και είναι επίσης έδρα της Μητρόπολης Μαρώνειας και Κομοτηνής, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, του Εφετείου Θράκης κλπ νομαρχιακών δημοσίων υπηρεσιών, οργανισμών, τραπεζών, επιχειρήσεων, κ.α.

Η πόλη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 32 - 38 μέτρων, είναι επίπεδη με εξαίρεση τις βόρειες συνοικίες της από όπου αρχίζουν ομαλά υψώματα για να καταλήξουν στα νότια κράσπεδα της οροσειράς της Ροδόπης. Η ρυμοτομία της είναι ακανόνιστη, κυρίως στην παλιά πόλη, σε αντίθεση με τις προσφυγικές συνοικίες και τον οικισμό Νέα Μοσυνούπολη.

Παλαιότερα διέρρεε στην πόλη ο χείμαρος Μπουκλουτζάς, ο οποίος προκαλούσε όμως σοβαρότατες ζημίες κάθε φορά που πλημμύριζε. Το 1960 έγινε η εκτροπή του και το 1970 ακολούθησε η επικάλυψη της κοίτης του, πάνω στην οποία διαμορφώθηκε η λεωφόρος που φέρει διαδοχικά τα ονόματα Υψηλάντου, Δημοκρίτου, Ορφέως και Δημοκρατίας. Η παρέμβαση αυτή επέφερε ανεπανόρθωτες αλλαγές στη φυσιογνωμία της πόλης. Χάθηκε σιγά σιγά το ανατολίτικο στοιχείο της πόλης, με τη σκεπαστή αγορά, τα παλιά χάνια, τα λουτρά, τα βυρσοδεψεία κλπ χαρακτηριστικά στοιχεία που θύμιζαν στους νεότερους την ιστορία της πόλης.